Teorija granica afekta i tela u telesnoj umetnosti

Abstract

U doktorskoj disertaciji Teorija granica afekta i tela u telesnoj umetnostipreko koncepata klasične i lakanovske teorijske psihoanalize istražujem autodestruktivne postupke telesne umetnosti na studiji slučaja britanskog umetnika italijanskog porekla Franka B. U mom prethodnom istraživanju pokazalo se da se neokonceptualna umetnost,tretirana kao psihoanalitički subjekt,može videti u analogiji sa Kristevinom kliničkim borderlajnom i njenu subjektnu poziciju nazvala društveno proizvedenim borderlajnom. Društveno proizvedeni borderlajn sejavlja sa granice jezika, bez mogućnosti efektivnog političkog govora. Autodestruktivni postupci u nekim performansima ove umetnosti zato ne bi trebalo da se prema zahtevima teorije i kritike tumače kao mazohistički, niti bi se rešenje za tako narušenu sposobnost političkog govora moglo tražiti prema Kristevinom protokolu za analitički postupak sa borderlajnskim diskursom preko melanholije, religije ili mita. Društveno proizvedeni borderlajn se ovde shvata kao zazornim odbacivanjem u društvenoj situaciji nasilno lišen označitelja koji bi ga predstavljao kao subjekt za drugog označitelja. Njegov govor je metonimijski, a njegov zahtev je analogan zahtevu kliničkog borderlajna za metaforom,oprimerenim u naslovu jednog od performansaFranka BDon't leave me this way!(Ne ostavljaj me tako!) Kristevinprotokol podrazumeva analitičke postupke konstrukcije i kondenzacije. Konstrukcija se u performansu ostvaruje u njegovom punctumu, preko otvaranja “eholaličnog” para rezova, jednog na telu umetnika i “drugog” na nervnom sistemu njegovih posmatrača. Ovaj traumatični, neintencionalni “metonimijski” odgovor posmatrača, kao eholalično ponavljanje, privremeno “rekonstruiše” razliku između spolja i unutra koja borderlajnu nedostaje, uspostavljajući “prvu simboličku jednačinu” kaoneophodni uslov za proces usvajanja jezika. Kondenzacija, kao analitičko uspostavljanje metafore, izvodi se preko praćenja simptoma punctumaperformansa u psihoanalitičkim tekstovima kao tragova istinitih efekata borderlajnske fantazije, kao povratka Realnog.

Društveno proizvedeni borderlajn se u psihoanalitičkom diskursu tako pojavljuje kao potisnut, problematizujući sadašnja tumačenja njegovih autodestruktivnih postupaka kao mazohističkih, narcističkih, i nesvesno melanholičnih. Opsesivno ponavljanje performansa kao da je pokušaj društveno proizvedenog borderlajna da nađe mesto u nekom (drugom) simboličkom poretku. Složena struktura punctuma performansa proizvodi lakanovski istiniti efekat borderlajnske fantazije. Neočekivana pojava nemog krika sablasti umetničke propale subjektnosti probija ekran teorijskog diskursa. Taj efekat borderlajnske fantazijekao da je jedna od mogućih instanci odgovora na fukovski poziv za vraćanje antičkom zahtevu brige o sebi, epimeleia heautou, kao oblika političkog otpora u svom vremenu.

In this Dissertation through concepts of classical and Lacanian psychoanalysis I will explore traumatic instances of self destructive artistic behaviour in body art on a case study of neo conceptual performances by British artist of Italian descent Franko B. My previous research has shownthat neo conceptual art, viewed as psychoanalytic subject, can be seen as subjectivity analogous to Kristeva's clinical borderline, and will be refered here as socially generated borderline. Socially generated borderline emerges atborders of language, unable for political speech. Consequently, self destructive procedures in some performances of this art should not always be interpreted as masochistic,as contemporary theory and critique will have them, nor could disrupted ability for speech in this subjectivity be resolved through Kristeva's protocol for borderline discourse in melancholy, religion or myth. Socially generated borderline is understood here as through violence of abjection from dominant discourse left without signifier that would represent him as subject to another signifier. His speech is metonymic, and his demand is seen here as analogous to clinical borderline's cry for metaphor,instanced through one of artist's performances Don't leave me this way! Kristeva's protocol for borderline discourse transcribed on artistic discourse comprises of analytic procedures of construction and condensation. Construction in performance is seen as derived from it's punctum, through “echolalic” pair of incisions, one on the body of the artist and “the other” on the nervous system of his traumatized spectators. This traumatic “metonymic” spectators’ response, as echolalic repetition, temporarily “reconstructs” the difference between outside and inside of the body thatborderline lacks, establishing, as the first symbolic equation, necessary condition for the process of acquiring language. Condensation, as analytic answer to artist's demand for metaphor, is attempted here in following the symptoms of punctumas traces of borderline fantasy’s truth-effect, as the return of the Real, in seminal psychoanalytic texts. Socially generated borderline

in this work will hopefully emerge in psychoanalytic discourse as repressed, problematizing current interpretations of self destructive procedures in such performances as masochistic,and consequently as narcissistic and unconsciously melancholic. Obsessive repetitions of performance instances are seen here as generated borderline’s attempt to find a place in (some other) symbolic order. Complex dynamic structure of punctumproduces Lacanian truth-effect of neoconceptual performance's borderline fantasy as unexpected emergence of the silent cry of the spectre of its abjected subjectivity as an incision in theoretical discourse, as possible instance of an answer to faucauldian call for return to the care for self, epimeleia heautou, as a way of political resistance in one’s time.