Функционална улога музике и музичке продукције у очувању националне културе

Abstract

Predmet rada i istraživanja koje je u osnovi ove doktorske disertacije temelji se u kontekstualnom sagledavanju uloge muzike u ocuvanju i promociji nacionalne kulture, a kroz povezivanje delatnosti i delovanja javnog medijskog servisa – RTS i njegove Muzicke produkcije kao organizaciono-produkcione jedinice kojoj je primarno poveren zadatak sa navedenom misijom. Obzirom da je predmet rada je kompleksan, diskurs proucavanja je fokusiran na programe Radio Beograda - Prvi program, Drugi program, Treci program, Beograd 202 i muzicki program Stereorama, kao i na Zvucni arhiv. U obradi ovako definisanog predmeta rada, korišceno je nekoliko teorijskih diskursa, pocev od teorija javnog servisa, kojima se definišu specificnosti modela medijskih ustanova kojima je poverena uloga da budu promoteri i zaštitnici interesa javnosti; potom teorije nacije i nacionalnog identiteta, ali i sociološko-kulturološke teorije, koje ukazuju na potrebu kulturološkog definisanja nacionalne kulture. Okosnicu rada cinila je pretpostavka, koja je velikim delom i kvalitetno potvr ena, da su muzicki sadržaji koji su producirani u okvirima Muzicke produkcije RTS, i koja se plasira kroz programe javnog servisa, jedno od najznacajnijih programskih sredstava putem koga se reprezentuje nacionalna kultura. Pomenuto implicira da izborom i realizacijom, snimanjem, prenosima i arhiviranjem muzickih sadržaja, osnivanjem i razvojem umetnickih ansambala, javni radiodifuzni servis ostvaruje svoju osnovnu funkciju i opravdava zadatke koje su mu povereni od strane javnosti i društva. U tom smislu muzika se kao programski sadržaj odlikuje snažnim komunikacijskim kapacitetima i njene programske funkcije i efekti delovanja cvrsto je povezani sa razlicitim društvenim segmentima pocev od istorijskih i društvenih prilika do kulture i umetnosti. Empirijska i statisticka analiza koja je sprovedena u radu, a kojom se dovode u vezu muzicki sadržaji koji su nastali u okvirima Muzicke produkcije RTB, odnosno RTS, sa ukupnim muzickim sadržajima koji su emitovani u programu, potvrdila je znacaj i važnost sopstvene muzicke produkcije javnog servisa, koja se prepoznaje kao deo aktivne medijske ponude. Za potrebe istraživanja utvr ene su dve periodizacije, koje su analiticki posmatrane. Prvom su obuhvacena tri istorijska perioda u delovanju Radio Beograda: period od 1965-

1968. godine, zatim od 1985-1988, i period od 2005-2008. godine. Odabrani su na osnovu istraživackih saznanja da su se u okviru njih dešavale znacajne promene u koncepciji programa Radio Beograda, a okarakterisale su ih i razlicite društveno-politicke konotacije koje su, tako e, posledicno uticale i na program. Drugom su obuhvacene Muzicke produkcije RTB, odnosno RTS, u okviru definisanih perioda-uzoraka. Kroz analizu podataka o kvantitetu muzickih programa vlastite produkcije u odnosu na ukupne muzicke sadržaja koji su ispunjavali program, istraživanjem je dokazano da dela nacionalne kulture zauzimaju preko polovine ukupno produciranih muzickih sadržaja i da je ovaj trend permanentan i u svim analiziranim periodima. Istovremeno javni nastupi, trajni snimci i direktni prenosi nastupa umetnickih ansambala snažno su reprezentovali nacionalno muzicko stvaralaštvo, autorski i izvo acki rad koji je oslikavao tematsko, stilsko i idejno jedinstvo u smislu promocije nacionalnog stvaralaštva i stvaranja finog balansa izme u svetske i nacionalne kulturne tradicije. Na osnovu rezultata emipirijskog istraživanja, kao i istorijskih istraživanja koja su obuhvatila istorijat Radio Beograda, kao i hronološko sagledavanje, od osnivanja do danas, delovanja ansambala Muzicke produkcije RTS, odnosno RTS, u radu je zakljuceno da se ansambli Muzicke produkcije mogu definisati kao strateški znacajni u cilju promocije i javne prezentacije nacionalnog kulturnog nasle a, koja je u razlicitim istorijskim kontekstima imala drugaciju percepciju. U tom smislu Muzicka produkcija, njeni produkti i rad ansambala definišu se se kao specifikumi javnog servisa koji doprinose tematizovanju muzickog programa. Oni se pozicioniraju kao potencijalni kljucni moderatori programa uopšte, cija bi znacajnija iskorišcenost podrazumevala i promenu percepcije samog medija u odnosu na mogucnosti njihovog involviranja u programske aktivnosti. Ovaj proces doprinosi i promeni percepcije njene uloge i od organizacinog dela javnog servisa zaduženog za produkciju muzike do jednog od dominantnih moderatora kulturnih sadržaja u programima. Na taj nacin Muzicka produkcija preuzima na sebe i edukativnu ulogu, jednu od osnovnih uloga javnog servisa, cime se pozicionira i kao znacajna kulturna institucija koja deluje u pravcu unapre enja muzicke kulture. Pomenuta odgovornost ukazuje i na neophodnost ka modifikovanju menadžmenta javnog servisa u pravcu planiranja, organizovanja, uticanja i kontrole organizacionih ciljeva, ciji je zadatak da se postigne konstruktivnije involviranje delovanja Muzicke produkcije u okviru programa javnog servisa. Navedeno implicira zakljucak da se unapre enjem menadžmenta javnog servisa unapre uje i modalitet oblikovanja sadržaja kulture na programima, cime se aktivno deluje na formiranje kulturne svesti publike. U tom procesu, u kome znacajno mesto ima muzika, Muzicka produkcija se pozicionira kao referentni moderator programa kulture, cija uloga u ocuvanju nacionalne kulture predstavlja jednu od strateški najznacajnijih funkcija javnog servisa.

The research subject of this doctoral dissertation is based on contextual analysis of the role of music in preserving and promoting national culture through connection of activities of public media service – RTS and its Music production, organizational unit with that purpose as the main task. Considering that the subject is complex, the discourse of the study is focused on programs of Radio Beograd – Radio Belgrade 1, Radio Belgrade 2, Radio Belgrade 3, Belgrade 202 and music program Stereorama and Sound Archive. The treatment of the subject includes few scientific discourses, starting with theory of public service which define specificity of the model of media houses that have the role to promote and protect public interest; then comes the theory of the nation and national identity as well as sociological and cultural theory which points to the need of cultural defining of the national culture. The framework of the disertation is an assumption, which is largely confirmed, that the music content produced in the programs of Music production of RTS, and presented in programs of public service, is one of the most important programming means by which the national culture is represented. It implies that selection, realization, recording, transmitting and archiving musical contents, organizing and developing music ensembles, public radio service realizes its main function and justifies tasks given by the public and the society. In that sense, music as programming content is characterized by strong communication capacities and its programming function and effects are connected with various segments of the society, from historical and social conditions to culture and art. Empirical and statistical analysis conducted, and connected with musical contents produced by Music production of RTB (RTS) with complete musical content transmitted in their programs, confirmed the importance of the music production of public service, recognized as part of the active media offer. The research analyzes two periods. In the first, there are three historicl periods in the activity of Radio Beograd: from 1965 till 1968, from 1985 till 1988 and from 2005 till 2008. The selection is based on research knowledge that in these periods happened important changes in the programming concept of Radio Belgrade, and they are characterized with various socio-political connotations that consequently

influenced the programs. The second one presents Music production RTB (RTS) within the defined time segments. Through analysis of the data related to the quality of music programs of its own production related to complete programming content, it is proved that the works of national culture take over half of the total content produced and that this trend is permanent in all analized periods of time. At the same time, public interpretatios, recordings and live transmissions of performances of artistic ensembles represented nacional music creations which presented unity in subject, style and idea in the sense of promoting national creativity and making a balance betweek the world and national cultural tradition. Based on the results of the empirical research, as well as historic investigations which included history of Radio Beograd, and chronological overview, from the beginning till today, of the activity of ensembles of Music production RTS , the research concludes that the ensembles can be defined as strategically important for the goal of promoting public presentations of cultural heritage, which in different historical periods had different perceptions. In that sense Music production, its products and works of its ensembles are defined as particularities of the public service which contribute to thematizing of music program. They are positioned as potential key moderators of the the program in general, whose more important use means change of the perception of the media itself in relation to its involvement in the programming activities. This proces contributes to the change in perception of its role from the organizational part of the public service responsible for music production to one of the dominating moderatots of cultural contents in the programs. That way Music production takes on itself an educational role, one of the most important ones in the public service and positions itself as animportant cultural institution with the goal of advancing music culture. This responsibility points to the neccessity to modify management of public service in the sense of planning, organizing, influencing and controling organizational goals with the goal to achieve more constructive involvement of the activities of Music production within public service. All this indicates the conclusion that improvement of management of public service improves the modality of shaping of cultural contents and therefore forming of cultural conscience of the general public. In that proces, where music has important place, Music production is positioned as referential moderator of the cultural programs that have one of the strategic roles in the functions of public service.