Teorija prikazivanja kvir identiteta u savremenoj istočnoevropskoj umetnosti i kulturi

Abstract

Diskurzivni okvir iz kog pristupam teoretizaciji prikazivanja kvir identiteta u savremenoj istočnoevropskoj umetnosti i kulturi baziran je, u najvećoj meri, na kvir teoriji, ali i na teoriji bio/nekropolitike. Kako bih došao do analize postsocijalističkih kvir identiteta, što je i osnovna tema moje disertacije, poći ću, očekivano, od istorije kvira na Zapadu – kao antiheteronormativnog ali i antihomonormativnog pokreta. Cilj prvog dela disertacije, tako, biće da pokažem kako je, posredstvom kvira, tačka gledanja na svaki identitet antiesencijalistička, odnosno kako je svaki identitet performativan. Predmet rasprave u drugom delu činiće taktike pomoću kojih globalni kapitalizam, u zemljama Prvog sveta, „prevodi“ kvir iz biopolitičke u nekropolitičku sferu, posredstvom AIDS-a, ali ga i „vraća nazad“ radi potreba svog tržišta. Centralna rasprava, stoga, odnosiće se na potencijal kvira da se, tokom epidemije AIDS-a koja nastupa tek nekih desetak godina nakon „kvir oslobađanja“ i nastanka prajda kao zone novih mogućnosti, ne „utopi“ u neoliberalni talas homonormativizma. Potom, oslanjajući se pre svega na postsocijalističku paradigmu Marine Gržinić, analiziraću način na koji se kvir identiteti formiraju i afirmišu u savremenoj Istočnoj Evropi. Centralna rasprava u ovom delu doktorske disertacije odnosiće se na kritičku analizu odnosa između kvira i evropskih društava u tranziciji. U četvrtom delu, na osnovu prethodno iznetih hipoteza i analiza, razmotriću revolucionarnost postsocijalističkog kvir identita u: (1) filmu, (2) aktivizmu, (3) performansu, i (4) video instalaciji. Cilj ovog dela disertacije biće ispitivanje mogućnosti subverzivnog delovanja, prvenstveno u vizuelnim umetnostima, ali i aktivizmu. Konačno, u završnom razmatranju, aktikulisaću svoju centralnu tezu o vidljivosti kvir identiteta sa trenutnom političkom situacijom, pre svega u Srbiji, 2016. godine.

Discursive framework from which I approach the theoretization of queer identity’s representations in contemporary East European art and culture, is primarily based on the queer theory, but also on the theory of bio/necropolitics. In order to analyze postsocialistic queer identities, which is the main topic of my dissertation, I will start from the queer history on the West – as anti-heteronormative but also anti-homonormative movement. The aim of the first part of the dissertation is to show how, thanks to queer, point of view to any identity is anti-esencialistic, ie. that every identity is porformative. In the second part of the thesis I will introduce tactics by which global capitalism, in First world countries, moves queer from biopolitical to necropolitical sphere, by virtue of AIDS, but also moves it back by reasons of it market's needs. My central discussion, thus, bilds on the queer's potential to not become a part of neoliberal wave of homonormativity, during the AIDS epidemic which started only one decade after “queer liberation”. Then, referring primarily to Marina Gržinić postsocialistic paradigm, I will analyze ways in which queer identities are formed in contemporary East Europe. The central debate in this part of disertation will relate to the critic analysis of the relationship between the queer and European societies in transition. In the fourth part of my thesis, according to the above stated hypothesis, I will consider queer identity's revolutionary in the: (1) film, (2) activism, (3) performance, and (4) video intalation. The aim of this part of my disertation is the examination of the possibility of subversive action, primarily in visual arts, but also in activism. Finally, in the closing discussion, I will articulate my central thesis about queer identities visibility with the contemporary political situation, primarily in Serbia, in 2016.